Auteur miskent de bedenker – en zegt sorry

In 1992 bedacht Henk Vedder iets moois achter het bord tijdens zijn partij tegen Mark Irwin in het BSG Pinkstertoernooi: een spectaculair torenoffer op zet 10 in een zijvariant van het Siciliaans. De vondst bleef niet onopgemerkt in het Bussumse Denksportcentrum: Henks winstpartij werd beloond met de schoonheidsprijs.

Hier bleef het vooralsnog bij. Het duurde ruim drie jaar tot de zet opnieuw de aandacht trok. Henk kreeg de stelling opnieuw op het bord tijdens een KNSB-ronde. Het toeval wilde dat broer Richard dezelfde dag tijdens een competitiewedstrijd elders in het land het torenoffer ook op het bord kreeg. Beide Vedders wonnen fraai.
Johan Hut schreef er als eerste over in zijn wekelijkse schaakcolumn in De Gooi- en Eemlander. Ook Tim Krabbé besteedde er enig tijd later aandacht aan en gaf de variant een naam: het Vedder Offer. New in Chess wijdde er vervolgens een artikel aan in een van de jaarboeken.

Daarna  bleef het weer lange tijd stil rond de spectaculaire variant. Henk bleef zijn wapen gebruiken als hij de kans kreeg en schotelde ook sterke spelers als Manuel Bosboom, Sofia Polgar en Jacob Aagaard het torenoffer voor (die het aanbod overigens beleefd afsloegen).

In Engeland boekte ondertussen de titelloze Jack Rudd successen met de speelwijze. Voor zover bekend dook de variant in 2007 voor het eerst op in een partij tussen twee grootmeesters. De zwartspeler ging ook hier niet in op het torenoffer.

Op grond van het voortgaande lijkt de conclusie gerechtvaardigd dat het torenoffer correct is. Sinds de stampartij uit 1992 heeft geen enkele zwartspeler de giftoren overleefd. Meesters en grootmeester branden er hun vingers maar liever niet aan.

In de eerste publicaties raakte het torenoffer zelf een beetje ondergesneeuwd, de aandacht richtte zich vooral op het bijzondere voorval dat de broers Vedder er gelijktijdig een spectaculaire overwinning mee behaalden, wat inderdaad uniek is te noemen. Logisch, dat columnisten het anekdotische element van gelijktijdig toeslaande wapenbroeders de voorrang geven.

Dankzij een recente uitgave in de serie Dangerous Weapons van de Britse uitgever Everymanchess staat Henks torenoffer nu echter weer volop in de belangstelling.

Ik kreeg enkele maanden geleden lucht van de aanstaande publicatie via de website van de Britse uitgever waarop het desbetreffende hoofdstuk was te downloaden. Ik mailde het hoofdstuk naar Henk, in de veronderstelling dat hij blij verrast zou zijn. Diens reactie was echter lauw, dat gold later ook voor Richard, die in het hoofdstuk ook genoemd wordt als een van de pioniers van deze variant. Bij nadere beschouwing komt Henk er als bedenker van deze variant inderdaad een beetje bekaaid vanaf in dit boek.

We mailden wat heen en weer en betrokken ook Johan Hut bij de discussie, waarna een duidelijk beeld ontstond van de ontwikkeling van Henks speciaalvariant die nu internationaal erkenning heeft gekregen als Dangerous Weapon. Gewapend met deze kennis waagde ik er een mailtje aan, naar de auteur van het hoofdstuk, Richard Palliser, een erkend auteur van schaakboeken.